Elke taal is een metafoor, een proces waarbij we een realiteit – het intrinsiek onbeschrijflijk complexe weefsel van mensen en hun interacties – proberen voor te stellen in termen van een andere realiteit – de taal. Taal is het belangrijkste representatiesysteem waarmee wij een model van de realiteit bouwen. Zoals alle stoffen uit vezels bestaan, bestaan alle theorieën uit taal. Woorden en taal kleuren dan ook de kaart die we van de wereld maken en die we meestal verwarren met de wereld zelf. Taal gaat over wat wij ervaren, maar is niet die ervaring zelf. We kunnen de werkelijkheid nooit kennen, we kunnen er alleen over spreken. Woorden organiseren en geven betekenissen aan ervaringen. Woorden kunnen iemands leven veranderen door een beperkend geloof te veranderen in een ruimer geloof met een rijker perspectief en meer keuzemogelijkheden. Woorden kunnen ons echter ook even gemakkelijk in de war brengen, beperken en verlammen, dan dat zij ons kunnen inspireren en bekrachtigen.

 

Het juiste gebruik van woorden stelt ons in staat onze ervaringen te ordenen door deze van een etiket te voorzien en te categoriseren. We kunnen deze etiketten vervolgens als een soort kaartsysteem gebruiken om een bepaalde ervaring op te roepen wanneer we daar behoefte aan hebben. Net zo roepen de woorden op een menukaart in ons de ervaring op van het uiterlijk en de smaak van bepaalde gerechten waardoor we in staat zijn te kiezen wat we willen eten. Ze zijn echter niet het voedsel zelf, ze verwijzen er alleen maar naar.

 

Woorden roepen innerlijke ervaringen op en maken ze bruikbaar in nieuwe situaties.

Woorden kunnen de geest rond een probleem sluiten of kunnen hem openen voor nieuwe mogelijkheden.

 

 

Woorden zijn de artsen van de zieke geest.

(Aeschulos, 525-456)

 

 

Wie de kracht van de woorden niet kent,
kan de mens niet kennen. (Confucius)

 

 

De genese van het subject en van het onbewuste
valt samen met het binnentreden in de orde van de taal. (J. Lacan)

 

 

Woorden zijn als spinnenwebben waarin mensen verstrikt kunnen blijven,
lang nadat de spin is verdwenen. (J. Derrida)

 

 

De grenzen van mijn taal

zijn de grenzen van mijn wereld.

LUDWIG WITTGENSTEIN (1889-1951)

 

 

De gedachte manifesteert zich in het woord,

het woord manifesteert zich in de daad,

de daad ontwikkelt zich tot een gewoonte,

en de gewoonte verhardt zich tot een karakter.

Sla dus acht op de gedachte en waar ze u brengt,

en laat haar voortkomen uit liefde

ontstaan uit begaanheid met alle wezens.

Zoals de schaduw het lichaam volgt,

zo worden wij wat we denken.

DE BOEDDHA

 

 

Every individual is at once the beneficiary and the victim
of the linguistic tradition into which he has been born,
the beneficiary inasmuch as language gives access
to the accumulated records of other people's experience,
the victim in so far as it confirms him in the belief that reduced awareness
is the only awareness and as it bedevils his sense of reality,
so that he is all too apt to take his concepts for data, his words for actual things.

ALDOUS HUXLEY (1894-1963)

 

 

De psychoanalytische behandeling is alleen maar een uitwisseling van woorden. De patiënt spreekt, de arts luistert. Woorden waren aanvankelijk magisch en tot de dag van vandaag hebben woorden veel van hun magische kracht behouden. Met woorden kunnen mensen elkaar tot het grootste geluk of tot de grootste wanhoop brengen. Met woorden delen leraars hun kennis mee aan leerlingen, met woorden brengen sprekers hun toehoorders in vervoering en beïnvloeden hun oordeel en hun beslissingen. Woorden roepen emoties op en zijn het universele middel waarmee wij onze medemensen beïnvloeden.

SIGMUND FREUD
(S. Freud 1915-1917, The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud. Vol 15, p 17. New York: Norton.)

 

 

 

 

 

Probleemgerichte taal

(sluit de geest rond problemen, negatieve energie)

Oplossingsgerichte taal

(opent de geest voor kansen en mogelijkheden, positieve energie)

ik ben iemand verloren…

ik heb het geluk gehad iemand te mogen kennen…

ik kan niet tegen ...

ik geef de voorkeur aan...

ik kan niet ...

ik heb nog niet geleerd ...

ik moet...

ik wil, ik beslis, ik kies voor...

ik mag niet ...

 

ik wil niet..., ik maak mezelf wijs dat ...
ik houd mij voor dat…

ik moet mij wapenen, verdedigen tegen...

ik kan met meer wijsheid en liefde leren kijken naar...

ik moet vechten, strijden, mij verzetten tegen ...

ik kan mij inzetten voor ...

(A) is (X)

 

(A) zou (X) kunnen zijn
(A) zou (X) kunnen worden genoemd

afgewezen

van richting veranderd, niet goed overgekomen

afschuwelijk

zeer uitdagend, merkwaardig

agressief

zeer enthousiast, veel energie

alles is mislukt

het is anders gelukt, er is veel ruimte, alles is nu weer mogelijk

angstig

ongemakkelijk, verbaasd, nieuwsgierig

beledigd

niet helemaal goed begrepen

chaotisch, onbeslist

ontvankelijk, op zoek naar nieuwe inzichten

depressief, ingestort

zoekend, nadenkend, bezig te ontdekken

drama, crisis, trauma

markante gebeurtenis, intrigerend gegeven

dwangmatig

doelbewust, volhardend

echtscheiding

uitstapregeling, onthuwelijking

eenzaam

beschikbaar, tijdelijk bij mezelf

egoïsme

zorg voor het leven in mezelf, zelfzorg

erg, akelig, rot

opmerkelijk, een beetje anders

ergerlijk

opvallend, merkwaardig

fout, mis, verkeerd

anders uitgevallen, merkwaardig, creatief

gebroken gezin

anders georganiseerde leefstructuur

gefrustreerd

gestimuleerd tot andere visie, creatief, op zoek naar nieuwe waarden

geïrriteerd

gestimuleerd, verrast, zeer bewust

gekwetst

verbaasd, geprikkeld, opgeschrikt

geslagen, verpletterd

onder de indruk van een onverwacht gebeuren

gestresseerd

goed bezig, met veel energie

in zwart gat gevallen

op zoek naar nieuwe visie

koppig

vastberaden, beslist, standvastig, moedig

kwaad

geprikkeld, op zoek naar een nieuw gedrag

leugen, hypocrisie

andere visie, interessant idee

lui

intrinsiek rustig, minder geïnspireerd, bezig energie te verzamelen, anders gemotiveerd

mislukking

verrassing, informatie, ander resultaat, ongeplande ervaring, feedback, ommekeer,

moeilijk, pijnlijk

nieuw, interessant, spannend, uitdagend, ongewoon, te exploreren

niet-consequent

pluralistisch, veelvormig, soepel, levendig

niet-echt

echt op dit ogenblijk

niet-mezelf

mezelf zoals ik nu ben

niet-verwerkt

op een bepaalde manier verwerkt, nog niet helemaal begrepen

onaanvaardbaar

op een onaangename manier aanvaard, nog niet begrepen leerproces

onbeheerst

zeer spontaan, snel

ondraaglijk

op een onaangename wijze gedragen

ongeduldig

zeer actief, snel

ongelukkig, in de put

bezig te reorganiseren

ontgoocheld, burn-out

aangespoord tot anders denken

ontrouw, overspel

aanvullende, bijkomende relatie, supplementaire liefde, hulprelatie

onveilig

prikkelend

onwetend(heid)

leergierig(heid)

overwerkt

veelgevraagd

probleem

tot dusver beste oplossing

puinhoop

puzzel, creatieve toestand

ramp, catastrofe

ommekeer, nieuw begin, onverwachte ruimte,

relativisme

interessante multidisciplinariteit

slachtoffer

betrokkene, getroffene, benadeelde

strijd, gevecht

intense interactie, dialectiek, onderzoek

stukgelopen huwelijk, verscheurd gezin

beëindigde samenwerking

symptoom

voorlopige oplossing

uitgeput

bezig opnieuw op te laden

verdrietig

bezig mijn gedachten te ordenen

verloren tijd

gevonden tijd

verloren, kapot

zoekend, benieuwd

vernederd

ongewoon, verrast, geprikkeld, niet goed geïnterpreteerd

verstoten

onvoldoende gewaardeerd, niet helemaal goed begrepen

verveeld

gestimuleerd

verward

open-minded, op zoek naar een idee

vijand, tegenstander

collega/medemens met ander standpunt

vooroordeel

voorlopig oordeel

vreemd, beangstigend

uitdagend, prikkelend, boeiend

waarheid

waarschijnlijkheid, voorlopig idee

woedend

passioneel, met veel energie

wonden, littekens

nieuwe uitgangspunten, groeimomenten

zenuwachtig

gestimuleerd

zwart gat

open ruimte, ander perspectief

 

 

 

 

Probleemgerichte vragen:

(sluiten de geest rond problemen, negatieve energie)

Oplossingsgerichte vragen:

(openen de geest voor kansen en mogelijkheden, positieve energie)

 

Waarom moet mij dat altijd overkomen?

Waarom heb ik dat verdiend?

Waarom is het leven zo oneerlijk met mij?

Wie is hier schuld aan?

…

 

 

Wat is er fantastisch aan deze situatie?

Wat is hiervan het voordeel?

Welke unieke kans ligt hier voor mij?

Wat kan ik hier uit leren?

Hoe kan ik het zoeken naar een oplossing tot een geweldige ervaring maken?

...

 

 

 

 

Probleemgerichte metaforen:

Oplossingsgerichte metaforen:

 

Het leven is een tranendal

Het leven is een strijd

Het leven is een kippenhok

Het leven is een leeuwenkuil

Het leven is een supermarkt

Het leven is een mijnenveld

Het leven is een jungle

Het leven is een partijtje blufpoker

Het leven is een lekkend schip

...

 

 

Het leven is een leerschool

Het leven is een geschenk

Het leven is een spel

Het leven is een dans

Het leven is een toneel

Het leven is heilig

Het leven is een grote familie

Het leven is een mysterie

Het leven is een droom

Het leven is een avontuur

Het leven is een opvolging van seizoenen

Het leven is een feest

Het leven is een kunstwerk

Het leven is een virtuele realiteit

Het leven is een lied, een gedicht

...